Komisja Wenecka krytycznie o pomysłach Tuska i Bodnara

Komisja Wenecka organ doradczy Rady Europy ds. prawa konstytucyjnego. Podczas sesji plenarnej Komisja wydała opinie w sprawie projektu ustawy rozdzielającej funkcję ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego oraz w kwestii możliwych sposobów uregulowania statusu tzw. neosędziów. W obradach uczestniczyli minister sprawiedliwości Adam Bodnar i wiceminister Dariusz Mazur.

Chodzi przede wszystkim o pomysł zgłoszony przez ministra sprawiedliwości w rządzie Donalda Tuska, który zakłada, że wszyscy sędziowie powołani po grudniu 2017 roku mieliby wrócić do wcześniejszych zawodów prawniczych albo na poprzednie stanowiska.

Niezgodne z europejskimi standardami

Jeśli chodzi o sędziów powołanych przez obecną Krajową Radę Sądowniczą (środowiska prawnicze sympatyzujące z obecnymi władzami jej nie uznają), Komisja Wenecka podkreśliła, że automatyczne cofnięcie nominacji wszystkich tych osób i przesunięci ich na zajmowane wcześniej stanowiska nie byłoby zgodne z europejskimi standardami. Potrzebna jest forma indywidualnej weryfikacji sędziów oraz zapewnienie, by miały one prawo do odwołania się do sądu w przypadku oceny negatywnej.

W opinii zaznaczono, że procedura rozpatrywania statusu tzw. neosędziów nie powinna trwać nadmiernie długo.

Weryfikacji powinien - jak wyjaśniła Komisja Wenecka - dokonać organ, który nie jest kontrolowany przez rząd. Nie wyjaśniono konkretnie, jaki to organ, ale położono nacisk na wymóg jego niezależności oraz na konieczność indywidualnej oceny sytuacji każdego sędziego.

"Komisja masakruje"

Opinia Komisji Weneckiej jest szeroko komentowana w mediach społecznościowych. Wywołała gorącą dyskusję wśród prawników związanych z różnymi środowiskami.

Wojciech Sadurski, profesor nauk prawnych i politolog, który mocno kibicuje obecnym władzom, nie krył rozczarowania. „Z żalem stwierdzam, że Komisja Wenecka, w opinii podpisanej m. in. przez dwoje moich dobrych przyjaciół, popełniła błąd w ocenie rekomendacji neo-KRS do awansów i nominacji neo-sędziów” – napisał na platformie X.

„Gdyby to był film na YT, mógłby nosić tytuł >Komisja Wenecka masakruje Tuska i Bodnara<” - zwrócił uwagę również na X Paweł Jabłoński z wykształcenia prawnik, w latach 2019–2023 podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, poseł PiS i zacytował fragment opinii komisji: „Komisja Wenecka i DGI uważają ponadto, że całościowe unieważnienie ex tunc wszystkich uchwał polskiej KRS nie mieści się w koncepcji praworządności”.

Zrozumiałe rozdzielenie stanowisk

W osobnej opinii, dotyczącej projektu ustawy rozdzielającej funkcję ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego, komisja odnotowała, że polskie władze uważają, że jest to konieczna zmiana, służąca dokonaniu korekty reformy z 2016 roku.

"Według Komisji Weneckiej to podejście jest zrozumiałe" - podkreślono w dokumencie.

źr. wPolsce za PAP (Sylwia Wysocka)/X