Już za półtora miesiąca nie poznasz... ojczystego języka. Rada Języka Polskiego wprowadza 11 kluczowych zmian
1. Mieszkaniec pisany wielką literą
Od teraz zamiast „warszawianin” małą literą, poprawnie będzie: Warszawianin, Mokotowianin, Zgierzanin. Równolegle dopuszczalny będzie oboczny zapis nazw etnicznych: np. kitajec/Kitajec.
2. Ford wjeżdża na salony
Wielką literą piszemy już nie tylko marki i modele, ale także ich pojedyncze egzemplarze. Zatem: pod oknem zaparkował czerwony Ford.
3. By nie było wątpliwości
Cząstki -by, -bym, -byś będą od tej pory pisane rozdzielnie ze spójnikami: „nie wiem, czy by to pomogło” (a nie „czyby”).
4. Nie – zawsze łącznie z imiesłowami
„Niepisany”, „niedoczytany”, „niedoskonały” – piszemy łącznie, bez względu na to, czy nadajemy znaczenie przymiotnikowe, czy czasownikowe. Koniec z „świadomą pisownią rozdzielną”.
5. Mała litera dla „szekspirowskiego”
Przymiotniki od nazw osobowych, np. koncert chopinowski, epoka zygmuntowska, koncepcja kartezjańska – teraz wyłącznie małą literą. Wyjątkiem będą przymiotniki od imion lub nazwisk zakończone na -owy, -owski, -in, które można zapisywać i małą, i wielką literą (np. Jackowe dzieci, jackowe dzieci).
6. Półzabawa, półserio – bez przerwy
W wyrażeniach typu półzabawa, półnauka piszemy razem. Ale osoba pół-Polka i pół-Francuzka pozostanie z łącznikiem.
7. Tuż-tuż czy tuż tuż? Wszystko zależy od ciebie
W wyrazach dźwiękonaśladowczych i zestrojach możliwe będą trzy warianty: z łącznikiem (tuż-tuż), rozdzielnie (tuż tuż) albo z przecinkiem (tuż, tuż).
8. Wielkie litery dla z nazw obiektów publicznych
Od 2026 r. prawidłowe będą zapisy: Plac Zbawiciela, Aleja Róż, Park Kościuszki, Pomnik Ofiar Getta, ale nadal ulica Piłsudskiego (mała litera w „ulica”). Także w nazwach kawiarni, teatrów, nagród i medali wszystkie człony piszemy z wielkiej litery: np. Kawiarnia Literacka, Nagroda Nobla, Teatr Wielki.
9. Miniwieża czy mini wieża?
To od ciebie zależy – oba zapisy będą poprawne. Podobnie z superpomysłem czy ekożywnością – dopuszcza się pisownię łączną i rozdzielną.
10. Niby czy quasi? Zawsze razem
Cząstki niby- i quasi- łączymy ze słowami pisanymi małą literą: nibyartysta, nibyludowy, quasiromantycznie. Ale: niby-Polak (bo zaczyna się wielką literą).
11. Niegrzeczny i niemilszy już tylko razem
Przymiotniki i przysłówki od nich zbudowane piszemy łącznie z „nie” – również w stopniu wyższym i najwyższym: nienajważniejszy, nienajlepiej, nieprędzej.
Jak RJN tłumaczy zmiany?
Zmiany te mają przybliżyć język polski do współczesnych realiów i ułatwić jego intuicyjne stosowanie – bez zbędnych wyjątków. Do 2030 roku nowe i dotychczasowe zasady będą równoprawne, więc czasu na naukę nie zabraknie. Warto zacząć już dziś, bo polszczyzna znów przyspiesza!
źr. wPolsce24 za rjp.pan.pl
