Polska

Nauczył Polaków czytać i pisać. Pół wieku temu odszedł autor "Elementarza"

opublikowano:
Elementarz_Falski_Rembowski_01 ok.webp
Okładka "Elementarza" z 1971 roku
50 lat temu, 8 października 1974 roku zmarł Marian Falski. Z jego „Elementarza” czytać i pisać uczyło się wiele pokoleń Polaków, którzy sylabizowali pierwsze zdania w rodzaju: „Ala ma kota”.

Ten podręcznik był inny niż wszystkie. Ale pomimo stosunkowo wysokiej ceny, odniósł nadspodziewany sukces. „Był, przede wszystkim zewnętrznie, zupełnie niepodobny do ówczesnych ubogich elementarzy. Miał duże rozmiary, sztywną estetyczną oprawę z wizerunkiem dziewczynki wśród róż, liczne kolorowe ilustracje w dużym formacie, wykonane pastelami na podobieństwo rysunków dziecięcych, dobry bezdrzewny papier” – będzie potem wspominał jego autor.

Nowa rzeczywistość, nowe wydanie

W pierwszym wydaniu podręcznika, które ukazało się w 1910 roku, zdania o Ali i jej kocie jeszcze nie ma. W najwcześniejszej wersji Ala ma psa Asa. Zdanie z kotem pojawia się dopiero w kolejnym wydaniu podręcznika z lat 30. XX wieku. Ale nie utrzyma się długo. Wypadnie w wersji z 1949 roku, kiedy „Elementarz” zostaje przystosowany do socrealistycznej rzeczywistości PRL. Wtedy pojawiają się też nowi bohaterowie: Ola i Olek.

Kolejna odsłona podręcznika ukazała się w 1957 roku, zapewne nieprzypadkowo, a ostatnia w 1974 roku, już po śmierci autora. Wtedy zmieniono ilustracje (pierwsze wydanie z 1910 roku ilustrował Jan Rembowski) i unowocześniono teksty. Chociaż w 1999 roku „Elementarz” został wycofany ze szkół, wciąż jest wznawiany. Od 1910 do 1999 roku „Elementarz” miał prawie 80 wydań w różnych wersjach, o łącznej sumie ponad 17 mln egzemplarzy.

Polityka, która tak wyraźnie wpływała na kolejne wydania „Elementarza”, była obecna także w życiu jego autora.

Niepoprawny socjalista

Marian Falski pochodził z Kresów, urodził się w 1881 roku okolicach Słucza, w drobnoszlacheckiej rodzinie. Do szkoły chodził w Mińsku, na studia pojechał do Warszawy.

To wtedy wsiąkł w wielką politykę. To było kilka lat przed rewolucją 1905 roku, atmosfera buzowała od tajnych stowarzyszeń i nieprawomyślnych lektur. Choć studiował na politechnice, inżynierem nie został. W 1903 roku wstąpił do PPS: organizował studenckie strajki i protesty, brał udział w pepeesowskie zjazdach. W 1907 roku został aresztowany i osadzony na warszawskiej Cytadeli za spiskowanie przeciw Rosji.

Potem wyjechał do Krakowa w zaborze austriackim. Dzięki temu zrobił doktorat z psychologii i pedagogiki na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W II RP pracował w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, był ekspertem Ligi Narodów ds. reorganizacji oświaty w Chinach w 1931. Współpracował z ZNP.

Po II wojnie starał się przystosować do nowych czasów. Pracował w Ministerstwie Oświaty, potem w PAN. W 1964 roku Falski wraz z grupą uczonych i pisarzy, złożył podpis pod słynnym „Listem 34” do premiera Józefa Cyrankiewicza, zawierającym żądanie zmiany polityki kulturalnej i zniesienia cenzury. W 1967 roku podjął się obrony przed komisją dyscyplinarną Uniwersytetu Warszawskiego studenta historii Adama Michnika.

Falski pozostawił po sobie wiele prac z pedagogiki i organizacji systemu edukacji. Jednak został zapamiętany przede wszystkim jako autor „Elementarza”. Doskonalił tę książkę przez całe życie.

 

 

Polska

Kosiniak-Kamysz: Żeby Polska była wielka, musi być zjednoczona. Wcześniej przyznał, że mógł być premierem, ale odmówił

opublikowano:
mid-24a26167.webp
Władysław Kosiniak-Kamysz na posiedzeniu Rady Naczelnej PSL mówił, że dostał propozycję objęcia sfunkcji premiera, ale odmówił (fot.PAP/Paweł Topolski)
Wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak Kamysz wziął udział w uroczystościach upamiętniających założyciela PSL Wincentego Witosa. Szef MON zwrócił uwagę, że żyjemy w czasach odradzającego się imperium zła, któremu musimy przeciwdziałać. Lider ludowców jasno wskazał, że na czele tego imperium stoi putinowska Rosja, z którą Polska jest w stanie wojny hybrydowej.
Polska

Magdalena Ogórek w programie #Kontra telewizji wPolsce24

opublikowano:
Magdalena Ogórek - Kontra.webp
Program "Kontra" z Magdaleną Ogórek w telewizji wPolsce24 to dynamiczny format, w którym prowadząca porusza aktualne tematy polityczne i społeczne.
Polska

Janusz Palikot pozostanie w areszcie. Sąd przychylił się do wniosku prokuratury

opublikowano:
js_MG_1042.webp
Janusz Palikot pozostanie w areszcie bez możliwości wyjścia za kaucją. (fot. Fratria/Julita Szewczyk)
Sąd drugiej instancji postanowił, że Janusz Palikot pozostanie w areszcie. Zgodnie z orzeczeniem sądu środek zapobiegawczy będzie obowiązywał do 6 grudnia 2024 r. Prokuratura będzie mogła wnioskować o przedłużenie aresztu.
Polska

Jest pierwszy raport neo-komisji ds. wpływów rosyjskich. Ambasador Polski przy NATO: wybrano kwestie marginalne i zmanipulowane

opublikowano:
tuk_komisja.webp
Pierwszy z raportów komisji ds. zbadania wpływów rosyjskich pominął powiązania za czasów rządu Tuska (fot. wPolsce24)
- Komisja wykonała ciężką pracę żeby znaleźć takie działania, które nie miały miejsca w latach 2008-2015. Mamy tu do czynienia z selektywnym doborem treści, które są tak naprawdę marginalne albo zmanipulowane mówi w rozmowie z telewizją wPolsce24 Tomasz Szatkowski, ambasador Polski przy NATO.
Polska

Trwa deportacja Pawła Szopy. Twórca marki Red is Bad został namierzony w Dominikanie i jest przewożony do Polski

opublikowano:
szopa_wpolsce.webp
Wiceminister spraw wewnętrznych i administracji poinformował, że wieczorem Paweł Szopa będzie w Polsce (fot. wPolsce24)
Paweł Szopa został zatrzymany przez policję dominikańską. Władzę karaibskiego państwa podjęły decyzję o wydaleniu Szopy do Polski. - Jest już w samolocie i wieczorem będzie w kraju - powiedział wiceminister spraw wewnętrznych i Administracji Czesław Mroczek.
Polska

Jarosław Kaczyński zapowiada wotum nieufności wobec minister zdrowia

opublikowano:
mid-24a31149.webp
Prezes PiS zapowiedział złożenie wotum nieufności wobec minister zdrowia. (fot. PAP/Radek Pietruszka)
Jarosław Kaczyński zapowiedział złożenie przez Prawo i Sprawiedliwość wotum nieufności wobec minister zdrowia Izabeli Leszczyny. Podczas konferencji prasowej prezes ugrupowania stwierdził, że potrzebny jest szef resortu, który będzie miał „jakiś rzeczywisty plan”.