Składka zdrowotna, KRUS i rolnicy. Jak rząd Tuska zmienia zasady gry?

Obietnice a rzeczywistość: spór o składkę zdrowotną

Kwestia składki zdrowotnej stała się jednym z najbardziej wrażliwych tematów po zmianie władzy. W kampanii i pierwszych miesiącach rządów pojawiały się sygnały, że ulga dla przedsiębiorców jest możliwa – sugerował to m.in. rzecznik rządu Adam Szłapka, a sam premier Donald Tusk w popularnych, wizerunkowych wystąpieniach dawał do zrozumienia, że temat jest „na stole”.

Gdy jednak przyszło do konkretnych decyzji, minister finansów Andrzej Domański ogłosił, że „w tej chwili nie ma przestrzeni, by wracać do dyskusji o obniżaniu składki zdrowotnej”. W komentarzach padają ostre słowa o „pustych obietnicach” i politykach, którym „absolutnie nie można wierzyć”.

Rząd tłumaczy obecne stanowisko argumentem, że ochrona zdrowia musi pozostać priorytetem, a rosnące środki trzeba wydawać „efektywnie i rozsądnie”, aby realnie skracały kolejki i poprawiały dostęp pacjentów do świadczeń. Problem w tym, że z punktu widzenia podatników i przedsiębiorców obietnica ulgi w składce zamieniła się w komunikat: „płacicie dalej tyle samo, a może więcej”.

Lewica: nie obniżać, tylko podnieść wydatki do 8% PKB

W ramach koalicji rządzącej wyraźnie słychać głos Lewicy, która sprzeciwia się jakimkolwiek cięciom w finansowaniu służby zdrowia. Posłanka Anna Maria Żukowska jasno deklaruje, że nie ma mowy ani o obniżaniu składki, ani o zmniejszaniu nakładów na system. Zamiast tego Lewica domaga się zwiększenia wydatków na ochronę zdrowia do 8% PKB.

To stawia rząd w politycznej pułapce: z jednej strony oczekiwania wyborców (zwłaszcza przedsiębiorców), którzy liczyli na „oddech” po reformie składki zdrowotnej, z drugiej – koalicjanta, który żadnych ustępstw w tym obszarze nie chce zaakceptować.

Efekt? Narasta wrażenie, że dyskusja o składce zdrowotnej była bardziej elementem kampanijnego marketingu niż realnym planem.

KRUS kontra ZUS: liczby, które burzą stereotypy

W tym sporze na nowo pojawia się temat uprzywilejowania rolników ubezpieczonych w KRUS. Padają sugestie, by „wyrównać zasady” i przestać „dopłacać do wsi”. Dane finansowe pokazują jednak, że obraz jest znacznie bardziej złożony.

• Do KRUS należy ok. 1 mln osób, które rocznie płacą 4,5 mld zł składek.

• Do ZUS składki opłaca ok. 16,2 mln osób, a łączna kwota ich wpłat to 346 mld zł.

• Państwo dopłaca do KRUS ok. 27,4 mld zł, ale jednocześnie do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) w ZUS dopłaca aż 64,7 mld zł.

Komentatorzy zwracają uwagę, że jeśli porówna się indywidualne obciążenia zbliżonych grup – przedsiębiorców i rolników – to „sumy ubezpieczenia są bardzo podobne”. Opowieść o rolnikach jako „pasożytach” okazuje się więc publicystyczną kalką, a nie opisem rzeczywistości.

W tym kontekście teza, że rolnicy „żyją na koszt reszty społeczeństwa”, zostaje wprost nazwana „kompletną bzdurą”.

Rolnicy między Mercosur a „mitycznym” KOWR

Na finansach ubezpieczeniowych problemy polskiej wsi się nie kończą. Rozmówcy zwracają uwagę, że rolnicy dostają „w dziób z dwóch stron”:

1. Mercosur – porozumienie handlowe, które miało nie uderzać w polskie rolnictwo, budzi obawy o konkurencję taniej żywności spoza UE.

2. KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) – instytucja, która z założenia miała wspierać rolników, w praktyce bywa określana jako „mityczna”. Zamiast realnego wsparcia pojawiają się oskarżenia, że KOWR przede wszystkim „rozdaje ziemię i stołki swoim”.

Na to nakłada się codzienny dramat na polach – rolnicy zmagają się ze zbiorami, kosztami produkcji i niestabilnością rynku, patrząc, jak do Polski tonami wjeżdżają np. niemieckie ziemniaki, wypierając lokalne produkty.

Poczucie zdrady i bezpieczeństwo żywnościowe Polski

Rolnicy to jedna z największych grup społecznych w kraju. Ich praca jest fundamentem strategicznego bezpieczeństwa żywnościowego Polski. Bez stabilnego rolnictwa nie ma mowy ani o suwerenności żywnościowej, ani o sensownej polityce regionalnej.

Tym bardziej uderzające jest to, że – jak wynika z rozmów – rolnicy czują się dziś oszukani i pozostawieni sami sobie. Obietnice wyborcze rozjeżdżają się z praktyką, a decyzje rządu w sprawie składki zdrowotnej, relacji z UE, handlu międzynarodowego czy działania KOWR są przez mieszkańców wsi odbierane jako dowód, że ich interesy nie są realnie chronione.

Komentatorzy podsumowują te działania stwierdzeniem, że premier Donald Tusk „koncertowo nabrał Polaków” – najpierw obietnicami zmian i ulgi, a następnie twardym komunikatem, że obniżki składki zdrowotnej nie będzie, a rolnicy muszą dalej radzić sobie sami w nieuczciwej, ich zdaniem, konkurencji.

W efekcie spór o składkę zdrowotną przestaje być wyłącznie techniczną dyskusją o procencie od dochodu. Staje się symbolem szerszego konfliktu o wiarygodność państwa, sposób traktowania rolników i odpowiedzialność rządzących za bezpieczeństwo zdrowotne oraz żywnościowe Polski.