Rządząca Wielką Brytanią lewica chce głębokiej reformy Izby Lordów. Chcą skończyć z dziedziczeniem stołków.

Izba Lordów, jedna z najstarszych tego typu instytucji na świecie, to wyższa izba brytyjskiego parlamentu. Jej rola jest obecnie w dużym stopniu symboliczna, ale chociaż lordowie nie mogą powstrzymać ustawy Izby Gmin przed wejściem w życie, to mogą proces opóźnić o rok.

Izba Lordów nie ma górnego limitu członków, obecnie zasiada w niej aż 850 lordów. To jedyna na świecie wyższa izba parlamentu, która ma więcej członków od niższej, i druga największa instytucja legislacyjna – więcej członków ma tylko Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych.

Członkowie tej izby nie są wybierani demokratycznie. Największą ich grupą są tzw. parowie dożywotni. Są oni nominowani przez monarchę na wniosek premiera. Swoją funkcję pełnią dożywotnio, ale mogą zostać usunięci za np. popełnienie poważnego przestępstwa lub nieobecności na obradach.

26 lordów to tzw. lordowie duchowni: wysoko postawieni członkowie kościoła anglikańskiego – arcybiskupi Canterbury i York, biskupi Londynu, Durham i Winchester oraz 21 arcybiskupów i biskupów, którzy sprawują swoje funkcje najdłużej.

Brytyjski monarcha może też nadać stanowisko para dziedzicznego, może je sprawować wyłącznie osoba, która ma dziedziczny tytuł szlachecki. Niegdyś takich lordów, którzy obejmowali miejsce w Izbie po śmierci rodzica, było kilkuset. W 1999 roku Partia Pracy ograniczyła ich liczbę do 92. Jak informują brytyjskie media, teraz chcą obniżyć ją do zera.

Według zaproponowanej w czwartek ustawy, wszyscy lordowie, którzy odziedziczyli swój fotel, stracą go. Wcześniej mówiono, że w Izbie zostaną hrabia marszałek i lord wielki szambelan, z racji pełnionych przez nich funkcji ceremonialnych, ale projekt ustawy tego jednak nie przewiduje.

Przedstawiciele Partii Pracy twierdzą, że likwidacja dziedziczności w Izbie Lordów to realizacja ich obietnicy wyborczej i kontynuacja reform z 1999 roku. Dodają, że dodatkowym plusem jest to, iż ich reforma nieco zmniejszy liczebność tej izby. Ich zdaniem dziedziczenia stołków w parlamencie nie da się pogodzić z konstytucją. Zasada dziedziczności w tworzeniu prawa panowała zbyt długo i jest nie do pogodzenia ze współczesną Brytanią. Druga izba ogrywa ważną rolę w naszej konstytucji i ludzie nie powinni głosować nad prawami w naszym parlamencie z powodu swojego urodzenia - powiedział mediom minister ds. konstytucji Nick Thomas-Symonds.

Być może to nie jest koniec reform. W swoim manifeście laburzyści obiecali bowiem zredukowanie liczebności Izby Lordów do 650 – tylu samu członków, ilu liczy Izba Gmin. Zaproponowali też wprowadzenie przymusowej emerytury dla lordów, którzy osiągnęli wiek 80 lat. Brytyjska lewica nie ukrywa, że ostatecznie chcieliby całkowitej likwidacji tej izby i zastąpienia jej inną, która ich zdaniem będzie lepiej oddawać współczesną Wielką Brytanię.

Jak informuje „Guardian”, ustawa będzie miała pierwsze czytanie w parlamencie jeszcze dzisiaj, a drugie jesienią. Przedstawiciele rządu podejrzewają, że wzbudzi ogromne emocje i rozpocznie długą debatę. Spodziewają się też, że sama Izba Lordów, gdzie przewagę mają Torysi, zablokuje jej przyjęcie na tak długo, jak jest to możliwe – co oznacza, że wejdzie w życie dopiero w przyszłym roku.

Źródło: Guardian/w.m.

Fot: By UK government - https://civilservicelocal.blog.gov.uk/2015/02/26/learning-about-the-workings-of-parliament/, OGL 3, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=61679038